Khi mưa rơi xuống rừng, không phải tất cả dòng nước đều chạm ngay đến mặt đất. Một phần bị giữ lại bởi lá và cành cây. Phần còn lại rơi xuyên qua tán lá, thuật ngữ chuyên môn gọi là throughfall – tiếng Việt có thể dịch là nước xuyên tán. Đây là cơ chế rất quan trọng trong hệ thống điều tiết nước tự nhiên của rừng.

Nước xuyên tán không rơi ồ ạt, mà nhỏ giọt từng điểm, phân tán đều khắp mặt đất. Các nghiên cứu gần đây cho thấy những điểm nhỏ giọt này thường lặp lại ở cùng vị trí, tạo ra các "điểm nóng thấm nước" giúp nước mưa ngấm sâu hơn và chậm hơn vào đất. Qua đó giúp giảm dòng chảy bề mặt, hạn chế xói mòn và giảm nguy cơ lũ quét, đặc biệt là ở các khu vực đồi núi.

Không chỉ vậy, hiện tượng nước xuyên tán kết hợp với cấu trúc đất rừng tự nhiên có tầng đất dày, nhiều rễ cây và vật liệu hữu cơ tạo nên một hệ thống hấp thụ nước cực kỳ hiệu quả. Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng rừng tự nhiên có thể giảm tới 40% đỉnh lũ so với những khu vực đã bị chuyển đổi mục đích sử dụng đất như trồng keo hay các loại cây trồng thuần loài khác.

Qua cơ chế nước xuyên tán, rừng đã và đang làm dịu những trận mưa lớn theo cách mà không một công trình nhân tạo nào có thể thay thế. Bảo vệ rừng không chỉ là giữ màu xanh cho cảnh quan, mà còn là giữ lại “hệ thống lọc nước” tinh vi và hiệu quả bậc nhất của tự nhiên.