Thực hiện kế hoạch tuần tra, bảo vệ rừng và giám sát đa dạng sinh học tháng 5 năm 2025, Ban quản lý Rừng đặc dụng phòng hộ (ĐD-PH) Sốp Cộp đã triển khai các hoạt động như: tổ chức tuần tra định kỳ tại các khu trọng điểm, kiểm soát các điểm có nguy cơ xâm hại rừng, phối hợp với cộng đồng địa phương trong công tác bảo vệ rừng, đồng thời tiến hành khảo sát, ghi nhận các loài động thực vật quý hiếm nhằm cập nhật dữ liệu đa dạng sinh học và phục vụ công tác nghiên cứu, bảo tồn lâu dài.

Đặc biệt, trong chuyến khảo sát hệ thực vật tại khu rừng đặc dụng Sốp Cộp tại xã Huổi Một, huyện Sông Mã, đoàn tuần tra Ban quản lý đã ghi nhận sự xuất hiện của hoa dơi đen (Tacca chantrieri), còn gọi là râu hùm - một loài thực vật hiếm, có hình thái độc đáo và có giá trị sinh học cao. 

Cây hoa dơi đen được phát hiện tại rừng đặc dụng - phòng hộ Sốp Cộp.

Hoa dơi đen gây ấn tượng mạnh bởi cụm hoa màu đen tím đặc trưng, với hai lá bắc lớn giống như cánh dơi, kèm theo nhiều “râu” dài buông rủ xuống, tạo nên hình dáng độc đáo và huyền bí. Loài cây này thường sinh trưởng dưới tán rừng rậm ẩm, trên nền đất nhiều mùn, điều kiện lý tưởng vốn đặc trưng như của rừng ĐD- PH Sốp Cộp. Sự hiện diện của cây hoa dơi đen tại đây cho thấy khu rừng vẫn đang bảo tồn được nhiều loài thực vật bản địa quý hiếm, thậm chí có thể là những loài chưa từng được ghi nhận trước đó.

Theo kinh nghiệm dân gian, một số bộ phận của cây, đặc biệt là rễ, được sử dụng trong các bài thuốc cổ truyền để tiêu viêm, giải độc và hỗ trợ điều trị mụn nhọt. Tuy nhiên, đến nay vẫn chưa có nhiều nghiên cứu khoa học hiện đại đánh giá đầy đủ về dược tính cũng như độc tính của loài cây này, cho thấy cần có thêm các nghiên cứu chuyên sâu để khai thác tiềm năng một cách bền vững.

Rừng đặc dụng Sốp Cộp có vai trò quan trọng trong việc bảo tồn nguồn gen quý, điều tiết khí hậu khu vực biên giới và là nơi cư trú của nhiều loài động, thực vật đặc hữu. Việc phát hiện loài hoa dơi đen không chỉ làm phong phú thêm danh mục các loài quý tại đây, mà còn nhấn mạnh giá trị sinh học, văn hóa và khoa học của hệ sinh thái rừng ẩm nhiệt đới vùng Tây Bắc. Trong bối cảnh rừng đang chịu nhiều áp lực từ cháy rừng, khai thác trái phép và biến đổi khí hậu, mỗi phát hiện như vậy là lời nhắc nhở rõ ràng về tầm quan trọng của công tác bảo tồn đa dạng sinh học. Cần đẩy mạnh hơn nữa các chương trình điều tra, giám sát và tuyên truyền nâng cao nhận thức cộng đồng về vai trò của rừng; đồng thời khuyến khích nghiên cứu khoa học để phát hiện, bảo vệ và phát huy giá trị của các loài bản địa quý hiếm.